Het belang van je mentale leeftijd

Waarom is dat onderscheid tussen kalenderleeftijd en mentale leeftijd interessant? Het blijkt dat de mate van mentale jeugdigheid invloed heeft op je levensverwachting. Het is de self-fullfilling prophecy die hier haar rol speelt. Als je begrip krijgt van wat mentale leeftijd is en daar ook aan zou kunnen werken, kan je je eigen levensverwachting positief beïnvloeden. Aan je kalenderleeftijd valt nu eenmaal niets te wijzigen. Maar aan je mentale leeftijd kan je net zoveel doen als aan je fysieke (fysiologische) leeftijd.

De meeste mensen zijn inmiddels tot het besef gekomen dat zij hun fysieke leeftijd behoorlijk kunnen beïnvloeden. Goede voeding en voldoende beweging hebben een behoorlijke impact op je fysieke leeftijd. Minder focus ligt er nog op het werken aan je mentale leeftijd. Misschien is dat ook wel lastiger, want het vraagt zeker wel wat meer moed. Je zal het gevoel kunnen hebben dat je met het werken aan je mentale leeftijd je kwetsbaar moet opstellen.

Welke eigenschappen zijn gekoppeld aan je mentale leeftijd?

Laten we de rijtjes van positieve en negatieve eigenschappen nog eens langs lopen. Welke kenmerken worden nu veroorzaakt door je mentale leeftijd en veel minder door je kalenderleeftijd? In het rijtje positieve kenmerken van jongeren staat: ‘openstaan voor nieuwe ontmoetingen’ en ‘groot enthousiasme ten toon kunnen spreiden’. Als oudere met al een ‘heel leven achter de rug’ zal je mogelijk zeggen ‘ik heb al zoveel mensen in m’n leven ontmoet, ik weet snel wat voor vlees ik in de kuip heb’. Met dat beeld in je hoofd ontwijk je mogelijk nieuwe ontmoetingen. Je vindt het misschien vermoeiend of niet bijdragen aan je leven. Maar daardoor loop je misschien een leuk nieuw contact mis. Iets dat veroorzaakt wordt door je mentale leeftijd.

Het grote enthousiasme dat je vroeger kon voelen bij nieuwe gebeurtenissen is in de loop der tijd weg geëbd. Je hebt misschien het gevoel alles al eens te hebben gezien en meegemaakt. Voor jou is de nieuwigheid er af. Wat voor een jongere het enthousiasme van de ‘eerste keer’ is, kan voor een oudere niet meer opgaan. De eerste keer een eigen auto kopen is iets dat bij velen nog goede herinneringen oproept. Maar als je er voor openstaat, zijn er op elke leeftijd steeds weer nieuwe dingen om mee te maken. Zaken waar je eigenlijk net zo enthousiast over kan worden als van je eerste auto. Je moet het alleen wel toestaan.

Wat is dan toch eigenlijk ‘Jong-zijn’?

Als we het antwoord op die vraag weten dan helpt ons dat mogelijk ook om te achterhalen wat oud-zijn is.  Nu hoeft oud-zijn natuurlijk niet direct het tegenovergestelde van jong-zijn te betekenen. Maar als we een scherper begrip krijgen van de kenmerken van jong-zijn die niet gebonden zijn aan de kalender-leeftijd, dan kan ons dat een hint geven. Een hint hoe we in het leven kunnen staan om ons jeugdig te voelen. Die eigenschappen kan je dan op elke willekeurige kalenderleeftijd in je denken en doen integreren.

Kenmerken van Jong-zijn

Laten we een aantal kenmerken op een rijtje zetten, kenmerken die we aan jong-zijn toekennen:

• levendig zijn
• openstaan voor nieuwe zaken, mensen en avonturen
• speels, vrolijk en sprankelend
• soepel, bewegelijk en snel
• hoog energie niveau
• vernieuwend en anders aankijken tegen bestaande zaken
• lak hebben aan bestaande conventies, zowel in denken als kleding
• een andere en vaak nieuwe levensstijl hebben
• groot enthousiasme ten toon kunnen spreiden
• graag nieuwe ervaringen en avonturen willen beleven
• het gevoel nog een eeuwig leven voor zich te hebben
• makkelijk kunnen switchen van mening
• heeft meestal geen lichamelijke beperking
• is overal voor te porren

Nu is bovenstaande opsomming natuurlijk een heel persoonlijk en een weinig wetenschappelijk onderbouwde lijst van wat je onder jong-zijn kan scharen. Het zal zeker zijn beïnvloed door wat de maatschappij vindt hoe jong-zijn er uit ziet. Misschien dat je belangrijke zaken mist of een kenmerk helemaal niet gekoppeld vindt aan jong-zijn. Waarschijnlijk heeft iedereen daar zijn eigen beeld van. Maar naar we hopen is bovenstaande opsomming een redelijk gemiddelde van wat we ‘de kenmerken van een jong-zijn’ vinden.

Niet alleen positieve eigenschappen

Nu moeten we constateren dat bovenstaande kenmerken allemaal een positieve lading hebben. Dus vraag je je af ‘heeft een jong-zijn ook negatieve kenmerken?’ Laten we daarvoor ook proberen een rijtje op te stellen:

• weinig ervaring en beperkt inzicht
• zich soms geen houding weten te geven
• soms een slecht oordeel over wat essentieel is in het leven
• wat minder serieus zijn
• krijgt lastig het totaal-plaatje in beeld
• verliest zich in details

Dat rijtje blijkt lastiger te maken dan het rijtje met positieve kenmerken. Nu zou je kunnen concluderen dat we van jong-zijn blijkbaar een heel positief beeld hebben.

Hoe is het gesteld met ouderen?

Wat als we nu zo’n soortgelijk lijstje maken van oud-zijn? Hoe zou het dan gesteld zijn met de verhouding positieve en negatieve kenmerken? Laten we het maar proberen, te beginnen met de positieve kenmerken:

• brede ervaring en inzicht
• raakt niet snel van streek bij problemen
• zijn rustig en overwogen
• zien het grote plaatje en verliezen zich niet snel in details
• hebben een grote bereidheid hulp te geven en te delen
• niet gehaast

Laten we nu eens kijken hoe het rijtje met negatieve kenmerken er uitziet:

• traag in motoriek en denken
• geneigd naar somberheid
• minder energie
• minder soepele motoriek
• slappere spieren

Ook niet zo’n lang lijstje. De positieve en negatieve kenmerken zijn in balans. Dit komt mogelijk omdat we hier de beelden over ouderen, die wetenschappelijk ontkracht worden, buiten beschouwing laten. Zie daarvoor het boek: Het Seniorenbrein. Ouderen blijken bijvoorbeeld niet vaker ziek dan jongeren, om maar eens een veel gehoorde misvatting over ouderen naar voren te halen.

Kalenderleeftijd versus Mentale leeftijd

Terug naar de vraag: In hoeverre worden deze kenmerken echt objectief bepaald door je kalenderleeftijd (=fysieke leeftijd) ? In hoeverre speelt je mentale leeftijd hierbij een rol? Mentale leeftijd wordt in het boek ‘Botox voor je brein’ van Chris Middleton en Tim Drake uitgebreid besproken. Als je iets niet meer doet omdat je vindt dat je daar te oud voor bent, wordt dat bepaald door je mentale leeftijd en niet door je kalenderleeftijd. Niet meer naar de disco gaan is een keuze die genomen is vanuit je mentale leeftijd. Lichamelijk zou je het nog prima kunnen, maar je voelt je daar mentaal ‘te oud’ voor.

Hoe oud iemand overkomt, wordt sterk bepaald door zowel de lichamelijke als mentale kenmerken. Iemand die stram loopt, gebogen loopt, wordt ouder geschat, lees het artikel daarover. Als je behoudende en conservatieve ideeën hebt, wordt je ook ouder ingeschat. Iemand die soepel loopt óf iemand met vernieuwende ideeën, komt jeugdiger over. Terwijl al deze personen best dezelfde kalenderleeftijd kunnen hebben.

Welke eigenschappen zijn gekoppeld aan je kalenderleeftijd?

Van het rijtje positieve kenmerken van jong-zijn worden er slechts vier bepaald door kalenderleeftijd:

• soepel in het lichaam zitten
• heeft meestal geen lichamelijke beperkingen
• hoog energie niveau
• bewegelijk en snel

Je kan deze kenmerken wel met yoga en goede voeding sterk beïnvloeden, maar dat het minder wordt bij het ouder worden, staat buiten kijf.

De overige positieve kenmerken van de jeugd zijn vooral het resultaat van de mentale instelling die je met je meedraagt:

• levendig zijn
• openstaan voor nieuwe zaken, mensen en avonturen
• speels, vrolijk en sprankelend
• vernieuwend en anders aankijken tegen bestaande zaken
• lak hebben aan bestaande conventies, zowel in denken als kleding
• een andere en vaak nieuwe levensstijl hebben
• openstaan voor nieuwe ontmoetingen
• groot enthousiasme ten toon kunnen spreiden
• graag nieuwe ervaringen en avonturen willen beleven
• het gevoel nog een eeuwig leven voor zich te hebben
• makkelijk kunnen switchen van mening
• is overal voor te porren

Werken aan je mentale leeftijd

Er is dus genoeg werk aan de winkel voor ons mentale-ik, maar het vraagt wel lef. Met name de mensen om je heen zullen een veranderende mentale-ik opmerken en er misschien vraagtekens bij zetten. In het artikel ‘Het aangaan van nieuwe contacten‘ is geschreven over het verlaten van je comfortzone. Het verlaten van je vertrouwde spoor, uit de vicieuze cirkel stappen, vereist lef en het omgaan met je gevoel van kwetsbaarheid. Als je nu zou zeggen ‘ik ga vanavond naar de disco’, zul je toch de nodige schroom voelen. Om het ook echt te gaan doen, zal je je kwetsbaar moeten durven opstellen.

Werken aan je mentale leeftijd, het herwinnen van een jeugdig elan roept dezelfde gevoelens van weerstand op. Maar ook hier geldt weer: als je altijd deed (of dacht) zoals je altijd deed (dacht), krijg je wat je altijd kreeg. Weet dat het leven met een jeugdig elan echt veel leuker is dan met de mentale leeftijd van een uitgebluste bejaarde. Het leven krijgt weer kleur en uitdagingen.