Het ouder wordende brein, is dat iets om ons zorgen over te maken?

Waarschijnlijk heeft iedereen wel eens zo’n alles overrompelende twijfel in zichzelf voelen opkomen op momenten dat je geheugen of denken je in de steek liet. Je geheugen verdomt het om iets dat op je lippen ligt, tevoorschijn te roepen. Of, iets heftigers, je rijdt op de snelweg naar een van je kinderen en realiseert je plots dat je je wel heel erg moet focussen om de juiste route naar dat adres, dat je al vele malen hebt gereden, te volgen. Je hebt het gevoel dat je misschien nog niet helemaal goed wakker bent. Langzaam komt dan even later de context en de plaats waar je rijdt weer terug in het grotere plaatje waarin de route voor jou gesneden koek is. Heeft het iets te maken met het ouder wordende brein?

Het loopt nog niet zo’n vaart

Het zijn dit soort ervaringen waardoor je aan jezelf begint te twijfelen: ‘Jee, dat mij dat overkomt’, ‘Ik zou toch niet aan beginnende Alzheimer gaan lijden?’. Voor al die mensen die weleens dit soort ervaringen hebben meegemaakt, is er nu een heel fijn boek: ‘Het seniorenbrein'(2012). Het is een ‘fijn’ boek omdat het je in veel opzichte gerust kan stellen. Na het lezen ervan zal je veelal bij jezelf kunnen concluderen: het loopt nog niet zo’n vaart. En wat je daarnaast ook gaat beseffen, is dat het ouder wordende brein een aantal zaken juist beter beheerst dan toen je jonger was.

Het seniorenbrein

De schrijver, André Aleman, is werkzaam aan het Universitair Medisch Centrum Groningen en doet al vele jaren onderzoek naar veroudering. Gezond ouder worden, of te wel ‘healthy aging’, is een centraal thema van het UMCG. André richt zich op de hersenfuncties van oudere mensen. Het boek ‘het seniorenbrein’ vertelt over belangrijke uitkomsten en conclusies van zijn onderzoek.

Kommer en kwel?

Uit zijn onderzoek blijkt dat het niet enkel kommer en kwel is voor ouderen. Ouderen blijken vaak gelukkiger dan jongeren. Ze kunnen beter omgaan met emoties en zijn minder gestresst. Ook blijken ouderen beter in staat om complexe beslissingen te nemen. Daarnaast weten ouderen andere hersengebieden in te zetten om de achteruitgang in bepaalde hersengebieden te compenseren. Er moet worden aangetekend dat er wel grote verschillen zijn tussen ouderen.

Het boek leert je onderscheid te maken in de diverse soorten van geheugentaken. Het laat zien in welk soort geheugenopdrachten de achteruitgang bij ouderen voorkomt en eigenlijk ‘normaal’ is. Dat stelt je zeker gerust. Ook blijkt het logisch dat ouderen meer tijdnodig hebben om nieuwe dingen te leren dan jongeren.

Een te somber beeld over ouderen

Onderzoeken laten zien dat er in de maatschappij een te somber beeld leeft over ouderen. Zo blijkt dat de depressiviteit bij ouderen wordt overschat, evenals het conservatieve denken van ouderen. En trouwens de seksuele activiteit van ouderen wordt onderschat. Maar wederom aangetekend: er zijn grote verschillen bij ouderen.

Dit te sombere beeld over ouderen en het ouder wordende brein is wel terdege schadelijk. Net als Deepak Chopra, zie de blog Self-fulfilling prophecy, concludeert André Aleman op basis van onderzoeken dat een optimistische kijk op het leven je 7,5 jaar extra levensvreugde schenkt. Sombere en negatieve denkers blijken 7,5 jaar korter te leven dan hun positief ingestelde tegenpolen. Daarom neemt André stelling tegen het sombere beeld dat de samenleving heeft van ouderen: het kan namelijk een sterke self-fulfilling prophecy worden bij ouderen. En die positieve houding is volgens André ook heel logisch, omdat de meeste ouderen nog een prima gezondheid hebben. Dit in tegenstelling tot het beeld dat er in de maatschappij over leeft: ouderen als grootste zorgconsument. Dit klopt dus niet!

Vooroordelen

Ook het volgende vooroordeel over ouderen wordt ontkracht: ‘Oudere mensen zijn vaak humeurig en knorrig’. Het tegengestelde is het geval. Het neuroticisme neemt af bij ouderen. Ouderen zijn evenwichtiger en moeilijker van hun stuk te brengen. Terwijl jongeren sneller overstuur zijn bij problemen. Onderzoek door de Stanfort university in Californië laat daarbij zien dat mensen emotioneel stabieler worden bij het ouder worden. Mensen boven de 60 voelen zich gelukkiger dan mensen tussen de 20 en 40 jaar. Ouderen blijken ook minder negatieve gevoelens te hebben.

Praktische tips

Er staan in het boek tussen de regels door heel wat leuke tips voor ouderen. We willen er hier één aanreiken. Het betreft een kledingadvies. Er blijkt een verband te zijn tussen je kleding en je ouder voelen. Uiteraard hebben jongeren vaak een andere kledingstijl dan ouderen. Maar het blijkt dat mensen die leeftijdsneutrale kleding dragen, uniformen bijvoorbeeld, zich jonger voelen. Ze dragen immers het zelfde tenue als hun misschien dertig jaar jongere collega. Ook uit andere onderzoeken kan het advies worden getrokken: durf jeugdig gekleed door het leven te gaan, daarmee doe je jezelf een groot plezier want het houdt je vitaal.

Ben je nieuwsgierig geworden naar het boek van André Aleman? Bij deze de link naar zijn boek op Bol.com.